Sigortacılıkta "Azami İyi Niyet" Prensibi (2019 Nisan)
Dürüstlük, insanlığın olmazsa olmaz erdemlerinden bir tanesidir. Dürüst olmak için çaba gösteriyor olmamalıyız, zaten her davranışımız otomatik olarak dürüstlük mayası ile ortaya çıkmalıdır.
Sigortacılığın temel prensiplerinden biri olan Azami İyi Niyet Prensibi de bu görüşe dayanmaktadır. Sigorta şirketleri, sigortalıların dürüst davranacaklarını düşünerek, tüm sistemi bunun üzerine kurarlar. Tüm poliçeler sigortalının beyanına göre düzenlenmektedirler.
Biraz soru-cevap, daha doğrusu itiraz-cevap şeklinde konuyu ele alalım.
Sigorta şirketleri poliçeleri niçin sigortalının beyanına göre düzenlerler?
Bir sigorta poliçenin oluşturulabilmesi için gerekli bilgi ve belgeler bellidir. Sigorta şirketleri bunları, sigortalılardan talep edip, en doğru şekilde kendilerine ulaştırılacağını varsayarlar.
Ama bir hasar olduğunda her şeyi detaylı olarak sorguluyorlar?
Çünkü her ne kadar dürüstlük temelinde hareket edilse de, dürüstlük dışında da pek çok eylem yapıldığını biliyoruz. Sigorta şirketlerinin sistem içindeki görevi, sistemin sağlıklı bir şekilde işlemesinin devamlılığını sağlamaktır. Bu görev tanımının içinde, sisteme zarar verecek eylemlerin önünü kesmek de bulunmaktadır. Bu yüzden sistemden fon çıkışı yapılması gerekecek her talebi, sistemin tüm katılımcıları (yani tüm sigortalılar) adına sorgulamak ve hileli olanları tespit etmek durumundadır.
O zaman, sigortayı yapmadan önce de incelesinler, sonradan bu eksikmiş demesinler!
Elbette bu yapılabilir, fakat her bir ön inceleme ek maliyet getireceğinden primlerde artışa neden olur. Aslında sigorta şirketleri, “benim istediğim şu bilgileri bana eksiksiz verirseniz, zaten ön inceleme yapılmışcasına sağlıklı bir poliçeye sahip olursunuz” demektedir.
Ayrıca sigorta eksperleri, sigorta şirketlerinden bağımsız çalışmaktadır. Dolayısıyla aynı hizmeti hem sigorta şirketlerine hem de sigortalılara sunabilmektedirler. Sigorta poliçesi yaptırmadan önce, gerekli ücreti ödeyerek bir sigorta eksperinden ön inceleme hizmetini satın alabiliriz. Bu durumda sigorta şirketinden bu ekpertiz raporuna istinaden sigorta poliçesini düzenlemesi talebinde bulunabiliriz.
Sigortacım poliçe yapılırken benden detaylı bilgi istemiyor.
Burada asıl sıkıntı, sigorta şirketleri ile sigortalılar arasındaki bilgi akışında aksaklık yaşandığı zaman ortaya çıkıyor. Sigorta şirketi, aracı kuruma ihtiyaç duyduğu bilgileri bildiriyor fakat aracı kurum bunları sigortalıdan talep etmeksizin poliçe düzenliyorsa, bu noktada aslında ne sigortalının ne de sigorta şirketinin suçu bulunmamaktadır. Önemli olan sorumluluk sahibi olan profesyonel sigorta acenteleri aracılığıyla sigorta poliçesi satın almaktır.
Profesyonel bir acente, sigortalısına sorular sorar, ihtiyacı tespit eder, bilgi paylaşımında bulunur. Aldığı verileri eksiksiz bir şekilde sigorta şirketine sunar. Sigorta şirketi de bu veriler ışığında, oluşturulacak sözleşmenin şartlarını ortaya koyar. Bu noktadan sonra da, bir yazılı belge olan sigorta poliçesinde yer alan şartlara göre, hasar süreçleri sorunsuz olarak tamamlanır.
İyi de ben her şeyi beyan edersem, sigorta şirketi poliçe yapmaz ki?!
Sigorta şirketleri ticari faaliyette bulunan kurumlardır. Çalışma şartları bellidir ve bu şartlara göre hizmet sunmaktadırlar. Eğer bu tarz bir itiraz geliyorsa, zaten bahsi geçen rizikoya bir sigorta güvencesi sunulamayacağına dair bilgi vardır itiraz sahibinde. Bu durumda da aslında haksız menfaat elde etme girişimidir bu. Azami İyi Niyet prensibi ihlal edilmiştir. Elbette suçun cezalandırılabilmesi için, sigorta şirketi bunu tespit etmek zorundadır. İşte hasar süreçlerindeki incelemeler de bu gibi dürüstlük dışı eylemlerden, sistemi korumak için yapılmaktadır.
Sigorta şirketilerinde her şey kusursuz mu çalışıyor yani?
Elbette hayır. Pek çok kontrol noktası bulunsa da, yine hatalı yorumlamalar sonucu hatalı kararlar verildiği durumlar da yaşanmaktadır. Hayatımızın her anında karşımıza çıkabilecek bir durumun olasılığı gibidir. Önemli olan işin başında satın aldığımız poliçenin doğru düzenlenmiş olmasıdır. Çünkü sistem, bu gibi hatalı yorumlamalar sonucunda da sigortalıların mağduriyet yaşamaması için gerekli önlemleri almaktadır. Bu gibi durumlarda da yine aracı kurum olarak tek mesleği sigortacılık olan profesyonel sigorta acentesi gerekli çözümleri sunacaktır.
Unutulmamalıdır ki, bazen kısa vadede kaybediyormuş gibi gözükse de, dürüstlük her zaman kazanır.
Dürüst insanlarla karşılaşacağınız günler dilerim.
MAVİŞEHİR DERGİSİ